Theo Kocken, hoogleraar aan de Vrije Universiteit, maakte samen met Monty Python-icoon Terry Jones de documentaire Boom Bust Boom over het ontstaan van zeepbellen in de economie. “Economen moeten begrijpen waarom we collectief irrationeel zijn.”
Iedere generatie denkt weer slimmer te zijn dan volgende, maar elke keer gaat het weer fout. In de zeventiende eeuw met de tulpenmanie en recentelijk op de huizenmarkt. Elke keer ontstaat er een zeepbel, die vervolgens weer even hard leegloopt. Dat is het onderwerp van de documentaire Boom Bust Boom van historicus Terry Jones, bekend van Monty Python, en de Amsterdamse econoom Theo Kocken.
Het probleem is volgens Kocken dat beleidsmakers als centrale bankiers zich veel te weinig bewust zijn van het gedrag van mensen. Ze gaan af op modellen van economen die er op hun beurt vanuit gaan dat de mens een rationeel wezen is.
Maar het tegendeel is het geval. Mensen reageren vaak collectief irrationeel. “Dat leidt tot ‘booms’ in de markt. In euforische tijden gaan mensen ook veel geld lenen. Dat leidt tot instabiliteit en een ‘bust’. En dat herhaalt zich de hele tijd”, zegt Kocken.
Een mooi voorbeeld is de huizenmarkt. Als de huizenprijzen stijgen zou dat een remmende werking op de vraag moeten hebben, maar in de praktijk gebeurt vaak het omgekeerde. Nog meer mensen gaan zich in de schulden steken om een huis kopen, wat weer leidt tot nog hogere prijzen, tot het moment dat het echt niet verder kan.
Kocken pleit ervoor dat economen minder bezig zijn met hun modellen en voorspellingen. Die komen namelijk toch nooit uit, mede omdat ze geen rekening houden met menselijk gedrag. Veel beter zouden economen zich kunnen concentreren op het begrijpen van gedrag, zodat ze weten wat we moeten doen om nieuwe zeepbellen te voorkomen, of de gevolgen ervan te beperken.
Bekijk hieronder het interview met Theo Kocken op Me Judice, het discussieplatform voor economen.
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl
